Of je nu in het luxueuze theehuis zit of rondom de enorme waterpartij loopt, vanuit elke hoek is het zicht adembenemend. Onlangs won tuinontwerper Noël van Mierlo met deze bijzondere Japanse watertuin twee prestigieuze prijzen.

Pas een jaar was Noël van Mierlo lid van de Britse SGD – de Society of Garden Designers, een vereniging van vooraanstaande internationale tuinontwerpers waar je niet zomaar wordt toegelaten – toen hij besloot mee te doen met de SGD Awards, de jaarlijkse competitie voor de best ontworpen tuinen. ,,Ik wilde weleens de degens kruisen met internationale tuinontwerpers, dus heb ik deze bijzondere tuin ingezonden’’, aldus Noël, die in het Brabantse Deurne een eigen tuinontwerpbureau runt. Een goede keuze want zijn exclusieve Japanse watertuin viel zowel bij de vakjury als het publiek erg in de smaak. Hij werd uitverkozen als Best International Garden én won de felbegeerde People’s Choice Award (publieksprijs).

En zo werd op 1 februari in Londen voor de eerste keer een SGD Award uitgereikt aan een Nederlandse tuinontwerper. Noël is dan ook terecht erg trots. ,,Het is een heel bijzondere tuin waarbij het thema eigenlijk vanzelf ontstond. Het was niet zo dat ik de opdracht had om een Japanse watertuin te ontwerpen, maar Japan en water zijn een goed huwelijk. De klant heeft veel gereisd, onder meer naar Azië, vaak ook naar Japan. De Japanse filosofie spreekt hem erg aan en dat was in de oude tuin ook terug te vinden. Toen de vijver lek was en ze een nieuwe tuin wilden, hebben we het oosterse erin gehouden.’’

Circle of life

Een enigszins oosterse sfeer is vaker in tuinen van deze ontwerper terug te vinden, net zoals natuurlijk ogende waterpartijen met grote keien, zoals in deze Eindhovense tuin. Extra bijzonder aan dit project is, dat de belangrijkste kenmerken van een Japanse watertuin erin zijn verwerkt. ,,De rotsen staan volgens de Japanse filosofie voor de obstakels in het leven, waarbij de waterpartij het leven voorstelt. De brug staat voor transformatie; bij het oversteken laat je de bekende wereld achter je en stap je in de groene wereld, met het theehuis als plek voor meditatie. Meanderende paden staan voor mindfulness; door er overheen te lopen, vergeet je de alledaagse problemen’’, aldus de tuinontwerper.

Waarna hij in één adem vervolgt: ,,De zon komt op in het oosten en gaat onder in het westen, dat is de circle of life, de baan van het leven. De waterloop in deze tuin stroomt daarom van oost naar west. Het theehuis ligt aan het water zodat je daar een oneindige blik over de natuur hebt. In Japan is dat ook zo. Die eindeloze blik werkt rustgevend en helpt bij het mediteren.’’

Rustgevend is deze tuin zeker. Een heerlijk oord om bij te komen van de drukte van alledag of om met vrienden gezellig te borrelen op de grote vlonder of bij de buitenhaard in het schitterende theehuis. Het is absoluut een tuin met allure! De krachtige architectonische vormgeving gecombineerd met een natuurlijk ogende beplanting vormt een boeiend en zeer sfeervol geheel.

Geleend landschap

Zonder een team van vakmensen had deze exclusieve tuin niet gerealiseerd kunnen worden. ,,De tuin en het theehuis heb ik zelf ontworpen, maar samen met een bouwkundig architect heb ik de puntjes op de i gezet. Voor het paviljoen was bijvoorbeeld een goede bouwtekening voor de aannemer nodig’’, aldus de tuinontwerper. ,,Mijn rol zie ik als regisseur, die heeft ook een goede cameraman, acteurs en belichting nodig; hij zorgt ervoor dat goede mensen op de goede plek komen.’’

Daarom schakelde Noël onder meer een lichtarchitect (van Licht Aan) en beplantingsexpert Ruurd van Donkelaar in. ,,Met Ruurd werk ik al heel lang samen, hij doet altijd mijn beplanting. Ik zoek zelf de bomen uit en ik bepaal ook de structuur van de tuin. Daarna brainstorm ik met hem over de look en feel van de tuin. Omdat we een Japanse sfeer wilden, hebben we gekozen voor bijvoorbeeld azalea’s, bamboe en dwergconiferen.’’

Door de aanplant van grootformaat bomen en heesters oogde de tuin na aanleg al mooi volgroeid. De grote Japanse esdoorn en Japanse notenbomen (Ginkgo) – door Noël samen met de klant uitgezocht bij de kweker – zijn heel karakteristiek en dragen beslist bij aan de oosterse sfeer. Bij de situering van de bomen is rekening gehouden met de bomen in de omgeving, zodat ook deze optimaal tot hun recht komen. Een slimme ontwerptruc, want door dit ‘geleende landschap’ zie je niet waar de tuin ophoudt; hij lijkt gewoon door te lopen in de omgeving.

Eén geheel

De materiaalkeuze is geïnspireerd op het wabi-sabi principe, een Japanse levensfilosofie. ,,Wabi sabi staat voor de kunst van het imperfecte, de kunst van het verouderen ofwel van de vergankelijkheid. Dus hebben we gekozen voor materialen die mooi verouderen, die niet te steriel zijn. De brug is bijvoorbeeld van gewoon staal, dat blíjft roesten. De meerpalen zijn al honderd jaar oud, die hebben al karakter. En de zwerfstenen, daar komt vanzelf mos op!’’ De brug is overigens een waar kunstwerk, gemaakt in samenwerking met beeldend kunstenaar Xander Spronken.

Het geheim van zijn tuinen is volgens Noël, dat hij altijd kijkt of hij méér met een tuinelement kan doen, ‘dat het iets overstijgt’. ,,De brug is niet alleen om overheen te lopen, maar vormt ook een uitkijkpunt, midden in het hart van de tuin. En de vijver is niet alleen een mooie plas water, maar de oever loopt vanuit het water de kant op; de zwerfkeien liggen in het water, maar ook op het land. Dit is wat maakt dat deze tuin voelt als één geheel. Het is één grote verbinding; niks in deze tuin is de baas, alles is even belangrijk.’’

Behalve Noël werd er bij de uitreiking van de SGD Awards nóg een Nederlandse tuinontwerper bekroond. Piet Oudolf kreeg de Lifetime Achievement Award vanwege zijn geweldige bijdrage aan de nieuwe, naturalistische manier van het gebruik van vaste planten en siergrassen. Noël: ,,Een eer dat ik samen met Piet Oudolf op het podium stond. Grappig, twee Nederlanders die, net voor de Brexit ingaat, een Britse Award in de wacht slepen!”

Wereldprestatie

De Japanse watertuin is aangelegd door hoveniersbedrijf Totaaltuin uit Leende. Noël: ,,Dit is een vrij jong team van hoveniers, maar ze hebben een wereldprestatie geleverd! De spirit die er was toen we daar samen bezig waren, voel je in de tuin terug.’’

Foto’s: Noël van Mierlo, Caroline Piek (foto met Noël van Mierlo)

Bekijk ook: Eigentijdse eco-daktuin