Als de fruitbomen in knop staan, hangt de lente in de lucht. De zoetgeurende bloesem houdt bovendien de belofte in van een heerlijke oogst. Stap eens op de fiets of wandel langs de bloeiende boomgaarden.

Fruitbomen zijn in veel seizoenen een feest voor de zintuigen! In de lente zijn ze overdekt met wolken geurige bloesem. Al genieten wij daar intens van, de boom doet dit natuurlijk om de aandacht te trekken van het legioen nijvere bijtjes dat voor de bestuiving moet zorgen. En de fruitige oogst die dit weer oplevert, streelt in het najaar onze smaakpapillen.

Fruit uit eigen tuin

Fruit oogsten uit eigen tuin is heerlijk; verser kan niet en dat is aan de smaak te merken. Vooral ‘grootfruit’ – dat aan bomen groeit – geeft veel voldoening. Denk aan appels, peren, kersen en pruimen, maar ook aan minder bekende soorten als kweepeer en moerbei; op een warme, zonnige plek kun je zelfs nectarines en abrikozen planten. Allemaal geven ze een heerlijke opbrengst, om zo te eten of te verwerken tot moes en jam. Voor het zelf kweken van fruit hoef je niet veel ruimte te hebben; veel fruitbomen worden – naast halfstam en hoogstam – op speciale onderstammen geënt waardoor de bomen klein blijven. Ze groeien overal waar wat zon is, in gewone maar wel goed gedraineerde tuingrond. Veel soorten bloeien uitbundig, meestal met roze of witte bloemen. Zo wordt het voorjaar bijzonder feestelijk!

Appel, peer en kwee

Bij fruit kun je onderscheid maken tussen handfruit, dat je direct van de boom kunt eten, bewaarfruit en fruit voor verwerking. Zo zijn kweeperen (Cydonia oblonga), als ze net geplukt zijn, keihard maar ze hebben een unieke smaak en geur. In het Middellandse Zeegebied worden ze gebruikt in delicatessen als compote, moes en gebak. Kwee bloeit met grote witte bloemen, die mooi over de takken verdeeld staan en de vruchten hebben de vorm van een forse appel of peer, afhankelijk van het ras.
Appels Van appels (Malus domestica) zijn honderden rassen bekend, elk met zijn unieke eigenschappen. Er zijn handappels voor verse consumptie, bewaarappels die lang houdbaar zijn, en moesappels voor gebruik in de keuken. Daarnaast bestaan er zoete appels, met een hoog natuurlijk suikergehalte; die laten zich goed drogen voor tuttifrutti. Ook bijzonder zijn de vele oude appelrassen, vaak met een unieke smaak.
Peren Peren (Pyrus communis) worden in hand- en stoofpeerrassen verdeeld. Vroeg geplukt zijn de meeste soorten goed bewaarbaar. De meeste handperen moeten na de pluk binnenshuis wat narijpen, zodat het vruchtvlees zacht wordt. Stoofpeertjes blijven na plukken hard, maar smaken gekookt heerlijk bij stoof- en wildgerechten. Heel bijzonder, zowel qua smaak als vanwege het wat ‘korrelige’ vruchtvlees, is de Japanse Nashi-peer. Deze kogelronde peertjes kun je direct van de boom eten en zijn bijzonder sappig.

Kersen en pruimen uit eigen tuin

Naast appels, peren en kweeperen (pitvruchten) zijn er ook fruitsoorten met een harde kern, de steenvruchten. Hiertoe behoren kersen (Prunus avium), zure kersen of morellen (P. cerasus), pruimen en kwetsen (P. domestica), perziken (P. persica), nectarines (P. persica var. nucipersica) en abrikozen (P. armeniaca).
Al dit heerlijke fruit ken je ongetwijfeld uit de winkel, maar je kunt ze ook zelf kweken. Kersen- en pruimenbomen zijn bij ons volkomen winterhard en ook hiervan zijn kleine bomen beschikbaar, zoals kers op een Gisela-5 onderstam. Zowel pruim als kers bloeien in het voorjaar uitbundig met witte bloesem.
Perziken, nectarines en abrikozen zijn gevoeliger. Die vragen een beschutte plek met veel zon, bijvoorbeeld als leivorm tegen een warme zuidmuur. Door de verandering van het klimaat doen ze het hier de laatste jaren steeds beter, maar omdat ze heel vroeg in de lente bloeien, kan nachtvorst de bloesem beschadigen; dek ze dan af met vliesdoek. Snoei steenvruchten niet in de winter, omdat ze dan vatbaar zijn voor loodglans, maar in de zomer terwijl ze volop in blad staan.

Goede bestuiving voor fruitbomen

Vooral appel- en perenbomen, maar ook diverse pruimen en kersen, geven meer vruchten als ze bestoven worden met stuifmeel van een ander ras (kruisbestuiving). Je hebt dan twee of meer verschillende rassen nodig, die in dezelfde periode bloeien en elkaar kunnen bestuiven. Laat je dus goed voorlichten over de beste combinaties. Heb je maar ruimte voor één boom, vraag dan naar een zelfbestuivend ras. Bij een appelboom kan ook een sierappel als bestuiver dienst doen.

Heb je na het lezen van dit artikel zin gekregen om langs de mooie bloesem te fietsen? Kijk op www.fruittuinvannederland.nl voor routes in Nederland en op  www.bloesemfeesten-haspengouw.be voor mooie routes in België.