Het allerbelangrijkste in een wintertuin is de structuur. Of de vorm. Of het silhouet. Het maakt niet uit hoe je het noemt. Planten en elementen die de tuin in de donkere dagen minder vlak en saai maken zijn echte pareltjes.

Veel vaste planten overwinteren onder de grond, en alles wat zijn vorm behoudt moet gekoesterd worden. Groenblijvende planten zijn een voor de hand liggende oplossing. Of ze nu besdragend zijn zoals hulst, of bloeien zoals Viburnum tinus, of gewoon hun bladeren en vorm behouden – ze maken kale tuinen interessanter.

Verticale lijnen zijn erg belangrijk in een tuin, en recht opgaande taxussen en andere grote groenblijvers maken een tuin in de winter niet alleen minder saai, ze zorgen ook voor een schaduwspel. Ze werken als de stijlen op een zonnewijzer en werpen hun schaduw op verschillende tijden van de dag op verschillende plekken, waardoor de tuin een heel andere aanblik krijgt.

Als een plant geen optie is, kan een klimsteun hetzelfde effect hebben. In de zomer kun je planten in de klimsteun laten groeien. Cultivars van Clematis viticella en C. texensis bijvoorbeeld. Die kun je in de winter afknippen, zodat je dan van de klimsteun zelf kunt genieten.

Duidelijke structuur
Als paden schoon en aangeveegd zijn, zorgen ook deze voor vorm en textuur, of het nu tegel- of grindpaden zijn. Het is interessant om te zien hoe verschillende dingen in verschillende jaargetijden meer of minder in het oog kunnen springen. Paden vallen in de winter meer op dan in de zomer. Besteed daar dus ook aandacht aan.

Siergrassen kun je het beste laten staan tot ze echt te rommelig worden. Ze zijn een voedselbron voor vogels en wondermooi als ze bedekt zijn met een laagje rijp of ochtenddauw. Wat andere vaste planten betreft moet je zelf  bepalen wat je qua vorm en uitstraling mooi vindt, en wat je liever op de composthoop gooit. Er komt een moment waarop je vaste planten wilt afknippen, maar probeer er tot die tijd van te genieten. Het hoeft niet altijd even netjes te zijn!

Omdat je in de winter toch niet in de natte of bevroren grond aan de slag kunt, kun je je  maar beter concentreren op het uitzicht vanuit uw huis. Zorg ervoor dat blikvangers op de juiste plek staan en investeer in één of twee grote potten, die je op een verhoging of terras zet. Daar kun je planten inzetten die direct effect sorteren, zoals winterviolen of sierkool.

Geurende planten zijn er genoeg. Viburnum farreri (ook bekend als V. fragrans) is geweldig. Bessen zijn altijd vrolijk, ook op mistige dagen, of het nu de paarse paarse bessen van Callicarpa, rode hulstbessen of oranje vuurdoornbessen zijn.

Groenblijvers
Wees voorzichtig met bont blad. Donkere groenblijvers doen in grote hoeveelheden erg somber aan, maar heldere bonte planten zoals Euonymus fortunei ’Emerald ’n Gold’ vormen een vrolijke noot zolang je ze met mate toepast en geen Disneyland van je tuin maakt; een bonte hulst of Elaeagnus hier en daar kan nooit kwaad. En zet waar je maar kunt winterbloeiende bollen neer – sneeuwklokjes, irissen, cyclamen en winterakonieten – zodat er vooraan in de border en onder heesters en bomen ook wat te zien is.