Wil je wat meer leven in je tuin brengen? Plant of zaai dan eens Verbena bonariensis. De hoge, ijle bloeistengels zorgen maandenlang voor kleur en bovendien worden deze druk bezocht door bijen en vlinders. Deze maand is Verbena bonariensis de Favoriet van groenredacteur Annemarie Görts.

Verbena bonariensis – ook wel ijzerhard genaamd – is helemaal een plant van deze tijd. Met zijn natuurlijk uitstraling en kleurige bloemen, die ook nog eens volop nectar leveren aan bedreigde insecten, past hij helemaal in een levende tuin. Een levende tuin – de tegenhanger van de betegelde tuin – is groen, bevat allerlei verschillende planten en biedt volop mogelijkheden voor het dierenleven zoals vogels, egels en insecten, en als het even kan ook kikkers en dieren die in of rondom het water leven. Planten die wat extra’s bieden aan bijen en vlinders zijn in zo’n tuin uiteraard onmisbaar.

Verbena bonariensis is wat dat betreft een topper; hij staat in de top 10 van vlinderplanten, samengesteld door de Vlinderstichting. Leuk is dat deze Verbena zich uitbundig uitzaait. Iets wat heel goed past bij een levende tuin, vind ik, maar niet iedereen is er van gecharmeerd dat hij elk jaar tientallen zaailingen geeft. Dat uitzaaien doet zo’n plant niet voor niets. Verbena bonariensis is een kortlevende vaste plant – die ook wel wordt beschouwd als tweejarige – die voor voldoende nakomelingen moet zorgen om als soort te overleven. Geen standvastig typje dat keurig op zijn plek blijft staan, maar eentje die in een zonnige border gaandeweg uitzwermt.

Ik houd daar wel van, van zo’n eigenzinnige plant die voor extra dynamiek zorgt. Want als je Verbena bonariensis enigszins zijn gang laat gaan, dan oogt de border geen jaar hetzelfde. Houd je hem liever op min of meer dezelfde plek? Dat kan ook. ‘Knik een paar weken na de bloei de bloemstengels om, zodat het zaad op de voet van de plant valt’, las ik in een oude catalogus van (voormalige) vaste plantenkwekerij Ploeger de Bilt. Of dit helpt om deze zwerfplant op den duur op zijn plek te houden, betwijfel ik, maar het is de moeite waard om het te proberen.

Lees ook: Gele kornoelje: een heerlijke voorbode van het voorjaar

Verwildering

Hoe dan ook zul je het aantal zaailingen moeten beperken om te voorkomen dat ze met elkaar gaan concurreren. Want wat geeft Verbena bonariensis een boel nakomelingen! Zelfs de vorige, extreem warme zomer wist Verbena bonariensis zich in mijn tuin rijkelijk uit te zaaien. En dat in een zonneborder die altijd al erg droog is! In het najaar heb ik er heel wat jonge Verbenaatjes uitgehaald en tijdelijk bij elkaar in een grote pot met bladaarde gezet. Afgelopen voorjaar heb ik er enkele gaten in een andere border mee gevuld. Op een zonnige plek kun je Verbena bonariensis altijd wel ergens kwijt. Deze planten gaan immers vooral de hoogte in, dus je plant ze eenvoudig tussen andere vaste planten door. Een zee aan lila bloempjes zweeft nu op hun hoge stengels boven de phloxen, dropplanten en dahlia’s uit, een prachtig gezicht!

Maar hoe mooi deze zwerfplant ook is, houd hem wel binnen de perken of in ieder geval binnen je tuin. Want door verwildering kan Verbena bonariensis in de toekomst wellicht een bedreiging vormen voor inheemse planten, ontdekte ik laatst op de Chelsea Flower Show. Uit recent onderzoek door de Universiteit van Reading – onder meer dan vijfhonderd Britse tuiniers – is gebleken dat deze van origine Zuid-Amerikaanse plant regelmatig zo sterk woekert dat hij nog maar moeilijk is te bedwingen.

Stekken

De uitgezaaide planten trek je er echter makkelijk uit, dat is bij tijdige actie het probleem niet. Of knip tijdig de uitgebloeide bloeistengels af. Maar eigenlijk is dat jammer, want deze zijn ook in de winter decoratief, vooral met een laagje rijp of sneeuw er op. Daarnaast bieden de afgestorven plantenresten schuilgelegenheid aan allerlei insecten en beschermen ze de planten enigszins tegen vorst. Verbena bonariensis is namelijk maar matig winterhard, in een strenge winter kan hij wegvallen. Dit kun je voorkomen met een winterdek van dennentakken of een laagje mulch. Je zou de planten na de bloei ook in potten kunnen zetten om in een tuinkas of serre te overwinteren.

Of je kunt in het najaar eenvoudig wat stekken nemen en deze op een lichte, vorstvrije plek overwinteren. Zijn de Verbena’s in je tuin na de winter weggevallen dan heb je zo altijd nog een voorraadje planten achter de hand. Plant ze vanaf half mei op een zonnige plek op droge grond voor de mooiste bloei. Heb je geen zin in een potentiële woekeraar zoals Verbena bonariensis, kies dan eventueel voor de cultivar ’Little One’. Deze is bossiger en blijft met 70 cm een stuk lager. Hij bloeit minstens even rijk maar dankzij de steriele bloempjes zaait ’Little One’ zich niet uit. Nadeel is wel dat de onvruchtbare bloemen geen nectar bevatten, dus ook geen vlinders en bijen lokken…

Lees ook: Lamium orvala: oudroze-witte lipbloemen in mei