Je tuin klimaatbestendig maken, bodemverbetering en het stimuleren van de biodiversiteit; tijdens de Week van de Groene Tuin van 26 maart t/m 1 april worden we aangespoord om nog meer aandacht aan dit soort topics te besteden. Ook voor tuinliefhebbers valt nog een flinke winst te behalen, weet Sanne Janssen van Milieu Centraal. “Met name op het gebied van beplanting, die vaak een stuk minder bijenvriendelijk is dan je denkt.”

“De trend van groen naar grijs houdt al jarenlang aan, we kunnen nog niet echt zeggen dat het de goede kant op gaat”, vertelt Sanne Janssen, verantwoordelijk voor het thema tuin binnen Milieu Centraal. “Enerzijds zie je wel dat de tegeltuin uit de mode raakt, maar we zien ook een grote groep die de groene tuin vervangt door tegels. Exacte cijfers hebben we niet, wel weten we dat de hoeveelheid vliegende insecten in de afgelopen 25 jaar met 75 procent is achteruit gegaan.”

Het belang van biologisch

Een groenere tuin draagt bij aan het oplossen van allerlei maatschappelijke uitdagingen. Zo draagt het bij aan het behoud en herstel van de biodiversiteit, en een groene tuin is beter opgewassen tegen extreme weersomstandigheden, zoals hitte en regen. Echte tuinliefhebbers zoals jij en ik wisten dat natuurlijk al lang, maar we vergeten volgens Sanne nog wel eens te kijken naar de kwaliteit van de planten.

Het gros van de planten is niet biologisch opgekweekt en dat is schadelijker voor het milieu dan je misschien in eerste instantie zou denken. “Als zaden of bollen worden ondergedompeld in bestrijdingsmiddelen, groeit dit middel mee met de planten. Het komt dan in alle delen van de planten terecht van bladeren tot bloemen, nectar en stuifmeel, waarna deze giftig zijn voor insecten. Slechts kleine concentraties zijn al giftig voor bijen; uiteindelijk raken ze verzwakt en gaan ze dood.” Dus dacht je al goed bezig te zijn door te kiezen voor planten die bijen lokken, let er dan ook op dat ze biologisch zijn gekweekt. Dat weet je zeker als je kiest voor planten met keurmerk, zoals Demeter, EU-biologisch en EKO.

Inheemse planten

“En dan komt het nog aan op het uitkiezen van de juiste planten”, vertelt Sanne. “Want hoe meer inheemse planten er in je tuin staan, hoe beter. De vlinderstruik bijvoorbeeld wordt vaak gezien als de ultieme bijen- en vlindermagneet, en dat is hij ook, maar bijvoorbeeld solitaire wilde bijensoorten kunnen er niet veel mee. Onze insecten hebben planten nodig die van oorsprong hier voorkomen, zo zijn er diverse soorten klokjesbijen die planten in het geslacht Campanula bezoeken.”

Probeer de inheemse planten vervolgens zo te kiezen dat de bestuivende insecten het hele jaar door wat te eten hebben, dus vergeet de bloeiers in de herfst en wintermaanden niet. Klimop, winterakonieten en sneeuwklokjes bijvoorbeeld, overbruggen de ‘karige’ periode. Op www.milieucentraal.nl is een zogenoemde bijenboog te vinden, een soort jaarkalender met planten die onze bijen wel kunnen bekoren, maar ook ons, omdat ze een aantrekkelijk uiterlijk voor de tuin hebben. “Natuurlijk kun je inheemse planten ook combineren met andere opvallendere, uitheemse maar biologisch gekweekte tuinplanten. Alle beetjes helpen.”

TIP: Gevulde bloemen zoals van dahlia’s en rozen die heel ver zijn doorgekweekt hebben geen functie voor bestuivende insecten. Kies liever voor enkelvoudige bloemen, waarbij je de nectar en stuifmeel zo kunt zien zitten.

Meer biodiversiteit, minder plagen

“Die inheemse, biologische planten dragen er uiteindelijk aan bij dat er meer biodiversiteit in je tuin zal ontstaan en dat levert een evenwichtige tuin op, waardoor je – als het goed – is ook minder last hebt van plagen”, besluit Sanne. “In een betegelde tuin zijn nauwelijks natuurlijke vijanden te vinden, het is dan ook niet zo gek dat er een mierenplaag onder die warme terrastegels haar gang kan gaan. De larven van lieveheersbeestjes die je aantrekt met jouw beplanting, zullen de bladluizen in je tuin opeten.”

Het scheelt dan ook weer dat je niet naar bestrijdingsmiddelen hoeft te grijpen om die plagen in de kiem te smoren. “Uit consumentenonderzoek blijkt dat nog steeds 40 procent van de mensen chemische bestrijdingsmiddelen inzet wanneer zij last hebben van een plaag. Ook bestrijdingsmiddelen op natuurlijke basis zijn schadelijk, woorden op verpakkingen als ‘natuurlijk’ en ‘eco’ zijn misleidend. Vaak worden ze gemaakt van natuurlijke stoffen die zich in planten bevinden, maar in de vorm van een extract is het net zo giftig voor je tuin. Denk daar niet te licht over.”

Tekst: Kristel Engelen Foto’s: Sjon Heijenga, Shutterstock