Ook in de wintertuin valt van alles te ontdekken. Niet alleen subtiele winterbloeiers, maar ook kleurige takken en mooie wintersilhouetten. En op zonnige dagen met wat vorst of sneeuw is het in januari en februari helemaal genieten! 

Betoverd door de kou

Een laagje rijp of sneeuw geeft de tuin en de natuur direct een magisch sfeer. Ga met de camera naar buiten of zuig de indrukken met volle teugen op, want de betovering kan snel weer verbroken zijn in de prachtige wintertuin…

Crataegus monogyna (eenstijlige meidoorn)

Het lijkt wel alsof deze meidoorn lichtjes bestrooid is met poedersuiker, zo subtiel is het laagje rijp op de takken en bessen.

• Bloei: mei
• Hoogte: 8 m
• Standplaats: zon-halfschaduw

Dipsacus fullonum (grote kaardenbol)

De gedroogde zaadhoofden van de kaardenbol zijn op zich al een plaatje, maar na een vochtige vriesnacht zijn het echt juweeltjes van de wintertuin, dan ontstaat de meeste rijp. De stekelige zaadhoofden doen denken aan een wolkam ofwel kaarde, vandaar de naam kaardenbol. Gedroogde exemplaren werden vroeger gebruikt om wol te ruwen.

• Bloei: juli-september
• Hoogte: 1-1,5 m
• Standplaats: zon

Sedum telephium (hemelsleutel)

De dichte bloeischermen van deze zonaanbidder zijn net kleine parapluutjes, ze vangen een laagje sneeuw dan ook perfect op. Gelukkig heeft deze vaste plant dikke bloemstengels, ze zijn stevig genoeg om niet onder een laagje verse sneeuw te bezwijken.

• Bloei: augustus-oktober
• Hoogte: 50 cm
• Standplaats: zon

Koester die sprankeling

Alles wat kleur geeft aan de wintertuin, is welkom. Ook wintergroene planten zorgen nu voor sfeer, waarbij bontbladige groenblijvers een sprankeling aan de border kunnen geven.

Cornus alba ‘Sibirica’ (witte kornoelje)

’s Winters kleuren de takken van deze kornoelje nog roder dan ze al zijn en dat zorgt voor een vurige gloed in de border. Verder is deze breedopgaande struik heel gewoontjes, net als de roomwitte bloemschermen in voorjaar. Wil je het meest spectaculaire winterbeeld? Snoei dan elk jaar in maart de takken flink terug, tot zo’n 15 cm boven de grond. De kornoelje geeft dan geen bloei, maar de nieuwe uitlopers kleuren ’s winters het felst rood.

• Bloei: mei-juni
• Hoogte: 3 m
• Standplaats: zon-halfschaduw

Carex oshimensis ‘Evercream’ (zegge)

Met zijn witbonte bladeren vormt deze zegge letterlijk een lichtpuntje in de wintertuin. Dit elegante siergras is onverwoestbaar en doorstaat vorst en sneeuw zonder moeite. Terugsnoeien in het voorjaar is niet nodig, knip alleen lelijk, oud blad weg. Plant Carex bij voorkeur op humusrijke, enigszins vochthoudende grond.

• Bloei: april-mei (onopvallend)
• Hoogte: 40 cm
• Standplaats: zon-halfschaduw

Helleborus orientalis (Oosterse nieskruid)

Als er één winterbloeier is waar je lang plezier van hebt, dan is het wel Helleborus orientalis. Van eind januari tot in april kun je van de  prachtige bloemen genieten. Er zijn talloze selecties verkrijgbaar in allerlei tinten roze, purper of roomwit, al dan niet met spikkels en strepen, waarbij de bloemen enkel of halfgevuld zijn. Plant ze op humusrijke, goed doorlatende grond die niet te zuur is.

• Bloei: januari-april
• Hoogte: 40-50 cm
• Standplaats: halfschaduw-schaduw

Hamamelis × intermedia ‘Old Copper’ (toverhazelaar)

Midden in de winter zorgt een toverhazelaar in volle bloei voor een feeërieke aanblik. Houd je niet van geel in je wintertuin, kies dan deze kruising met koperkleurige bloempjes. Ze zijn subtieler van kleur, maar staat de struik in volle bloei, dan trekt hij minstens evenveel aandacht!

• Bloei: februari
• Hoogte: 3 m
• Standplaats: zon-halfschaduw

Aucuba japonica ‘Crotonifolia’ (broodboom)

Niet iedereen is gecharmeerd van bontbladige planten, maar zoek je een struik die ’s winters groen blijft én kleur geeft, dan is deze sterke struik een aanrader! Aucuba is tweehuizig; ‘Crotonifolia’ geeft alleen mannelijke, onopvallende bloempjes en géén (rode) bessen. Een ideale plant voor een schaduwrijke stadstuin.

• Bloei: maart-april
• Hoogte: 2-3 m
• Standplaats: halfschaduw-schaduw

Jasminum nudiflorum (winterjasmijn)

Zonder goede snoei kan deze leistruik erg rommelig worden, hoe dan ook zijn de talloze gele bloempjes goed voor je humeur. De buigzame takken hechten zich niet zelf, dus je moet ze zelf opbinden.

• Bloei: december-februari
• Hoogte: 2,5-3 m
• Standplaats: zon-halfschaduw

Parrotia persica (Perzisch ijzerhout)

Heb je deze boom weleens in bloei gezien? De takken van oudere exemplaren zijn dan gehuld in een warme gloed. De bijzondere bloemen hebben geen bloemblaadjes maar wel talloze karmijnrode helmknoppen die in dichte bundels bij elkaar staan. Nóg mooier is deze boom trouwens in geel-oranje-met-purperen herfsttooi.

• Bloei: januari-februari
• Hoogte: 7-10 m
• Standplaats: zon

Viola ‘Ice Babies’ (winterviooltje)

Deze vrolijke miniviooltjes zijn onvermoeibaar en dus perfect in de wintertuin, alleen tijdens vorst stoppen ze even met bloeien.

• Bloei: oktober-mei
• Hoogte: 10-15 m
• Standplaats: zon-halfschaduw

Iris ‘Katharine Hodgkin’ (dwergiris)

Om de bloemen te bewonderen moet je door de knieën, want het bolgewasje wordt niet hoger dan zo’n 10 cm. Maar wat een beauty!

• Bloei: februari-maart
• Hoogte: 10 cm
• Standplaats: zon

Silhouetten, stekels & pluizen

Voor het dierenleven én voor een boeiende wintertuin knip je afgestorven bloemen en stengels in het najaar níet af. Zie hier hoe mooi het wintersilhouet van bepaalde planten is.

Veronicastrum virginicum (Virginische ereprijs)

Ook in de winter zorgt deze hoge vaste plant voor een verticaal accent in de border. Wanneer de afgestorven bloeistengels bezet zijn met ijzel, is hij nóg mooier!

• Bloei: juli-september
• Hoogte: 150-180 cm
• Standplaats: zon

Miscanthus sinensis ‘Ferner Osten’ (Chinees prachtriet)

De lichtbruine halmen van siergrassen, zoals deze, passen goed bij de ingetogen sfeer van de tuin in rust. De uitgebloeide bloeiaren zorgen voor dynamiek als ze meedeinen met de wind.

• Bloei: augustus-oktober
• Hoogte: 180-200 cm
• Standplaats: zon-halfschaduw

Clematis vitalba (bosrank)

Waarom de Engelsen deze krachtig groeiende clematis ‘old man’s beard’ noemen is duidelijk als je de pluizige zaadhoofdjes ziet. Ze blijven tot ver in de winter decoratief.

• Bloei: juli-september
• Hoogte: 7-9 m
• Standplaats: zon-schaduw

Echinacea purpurea (rode zonnehoed)

Ze ogen zo stekelig als een egel, de bruine bloemkegels van rode zonnehoed. Op de hoge, stevige stengels zorgen ze tot aan het voorjaar voor een mooi winterbeeld.

• Bloei: juli-september
• Hoogte: 80-100 cm
• Standplaats: zon

Hydrangea macrophylla (boerenhortensia)

In de winter valt de mooie structuur van de bloemschermen extra op. Daarbij steken de ingedroogde randbloemen mooi af tegen de kleine, bruin verkleurde bloempjes in het hart.

• Bloei: juni-september
• Hoogte: 1-1,5 m
• Standplaats: zon-halfschaduw

Foto’s: Iverde, Shutterstock.